Katarakt Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Kataraktın olgunlaşması, kalınlaşması için beklenilmesi gerektiği
inancı günümüzde artık geçerli değildir. Zamanında müdahale edilmezse
göz tansiyonuna sebep olur ve geri dönülmez körlüğe kadar götürür.
İlaçla tedavisi yoktur. Tek tedavi şekli, değişik mikrocerrahi
yöntemleri ile yapılan müdahalelerdir.
Göz içinde, uzak ve yakın net görmemizi sağlayan ince kenarlı saydam
bir mercek (lens) mevcuttur. Gözün bu doğal merceğinin çeşitli
nedenlerle saydamlığını kaybederek bulanıklaşmasına katarakt adı
verilmektedir. Halk arasında göze perde indi şeklinde ifade edilir.
Göz merceği, gözbebeği ve irisin arkasında küçük, saydam bir
yapıdır. Gözün objektifi olarak nitelenen yapının bir parçasıdır.
Parlak ışınlar bu yapıdan geçerek ağtabakanın üstünde birleşip
görüntüyü oluştururlar. Göz merceği esnek olduğundan kavsi artabilir,
buna bağlı olarak odaklaşma uzaklığı da değişebilir. Değişik
uzaklıklardaki nesnelerin görüntüsünü her zaman ağtabaka üzerinde
odaklayabilir. Çapı 10 mm, kalınlığı 5 mm olan göz merceğinin iki yüzü
de dışbükeydir. Göz merceğini meydana getiren oluşumlardan birinin
matlaşması görmenin engellenmesi için yeterlidir.
Katarakt türleri perdeleşmenin lens içindeki yeri, seviyesi, oluşum
biçimi ya da yaşa göre değişiklik gösterir. Katarakt, körlüğün en çok
görülen nedenidir. Işığın sarı noktaya geçişini engellediği için hasta
göremez.
Nedenleri
Gözün saydamlığını kaybederek bulanıklaşması ve katarakt oluşumuna yol açmasının nedenleri arasında;
-Lens içindeki protein birikimi
-Lensin yaşlanması
-Ailevi metabolik hastalıklar (şeker hastalığı vb.)
-Gebelikte ilaç kullanımı ya da anne adayının geçirdiği hastalıklar (örneğin kızamıkçık)
-Hipertansiyon
-Glokom
-Göz yaralanması
-Gözlüksüz uzun süre şiddetli ışığa maruz kalmak en başta gelen
sebepler olarak sayılabilir. Lens, eski hücrelerin dışarı atılamadığı,
zarla çevrili kapalı bir organ olduğu için bu sebepler geri dönüşümsüz
bir şekilde lensi bulanıklaştırır. Böylece katarakt oluşur.
Kimlerde görülür?
60 yaşlarından sonra oldukça yaygın bir hastalıktır. Ancak bebekler
dahil olmak üzere her yaş grubu insanda görülebilir. Yaş ilerledikçe
sıklığı artar. Yaş faktörü lensin özel yapısı sebebiyle önemlidir.
Belirtileri:
-Bulanık görme
-Işık kamaşması
-Görüş azalması
-Çatallı veya çift görme gibi belirtileri vardır. Zamanında müdahale
edilmezse katarakt ilerler. Hasta ancak ışığı ve ışığın yönünü
seçebilir.
Tedavi
Katarakt göz sağlığını ciddi anlamda etkiler. Ancak gözün diğer
tabakaları sağlam ise uygulanacak tedavi ile görme kabiliyeti tama
yakın bir oranda geri kazanılır.
Kataraktın ilaçla tedavisi yoktur. Tek tedavi yöntemi değişik
mikrocerrahi yöntemleri ile yapılan müdahalelerdir. Cerrahi müdahale
ile bulanıklaşan göz merceği çıkarılır, gözün içine sentetik göz
merceği yerleştirilir. Bu sistem hastanın ameliyat sonrası gözlük
kullanmasına ihtiyaç bırakmamaktadır.
Tedavi yöntemleri
Tedavi yöntemleri son 10-15 yıl içinde büyük değişim göstermiştir. Bu
alanda; göz içi cerrahi, ameliyat mikroskopu, özel ince alet ve
maddeler yardımı ile büyük aşama kaydedilmiştir. Son yıllarda
yaygınlaşan bir yöntemle de birkaç milimetrelik yerden göz içine
girilerek bulanık mercek ultrason dalgaları ile eritilmekte ve yine
katlanabilir akrilik lensler yerleştirilmektedir. Kataraktın sadece
lazer ile tedavisi mümkün değildir. Lazer ameliyat sırasında, sadece
bir aşamada kullanılabilir.
Bu yöntemlerin özelliği, hastanın yara yeri çok küçük olduğu için
daha kısa dönemde olumlu sonuç alınır. Yıllar öncesinden bilinen
kataraktın olgunlaşması, kalınlaşması için beklenilmesi gerektiği
inancı günümüzde artık geçerli değildir.
FAKO (fakoemülsifikasyon) nasıl bir tekniktir?
FAKOlu katarakt ameliyatında klasik cerrahideki gibi dikiş yoktur. Bu
nedenle de, halk arasında lazerli ya da dikişsiz yöntem olarak bilinir.
Bu teknikte, göze 3 mmden küçük bir kesiden girilir, lensin zarı
yuvarlak olarak çıkarılır, katarakt yani keşifleşmiş göz merceği
ultrason dalgaları veren bir cihaz ile sıvılaştırılarak emilir, yerine
katlanabilir yeni göz merceği yerleştirilir. Bu ameliyatta kullanılan
mercekler dikişli katarakt ameliyatında kullanılan merceklerden
farklıdır.
FAKOlu katarakt ameliyatına hasta nasıl hazırlanır?
Hasta muayenesi ile aynı gün ameliyata alınıp, ameliyattan sonra hemen
taburcu edilebilmektedir. FAKOlu katarakt ameliyatı olacak hasta,
ameliyattan kısa bir süre önce Bazı damlalar ile gözüne ön hazırlık
yapılır. Hasta daha sonra, ameliyathaneye alınır. FAKOlu katarakt
ameliyatına giren hastanın ameliyatı 15-20 dakika sonra bitmiş olur.
Hasta hemen taburcu edilir. Ameliyattan sonra da erken dönemde net
görmeye başlar.