Adet Öncesi Gerginlik

Adet kanaması yaklaşırken kadınların %75′inde değişen hormon
düzeylerine bağlı olarak bazı şikayetler ortaya çıkar.Bu kadınların
yarısında yakınmalar hafiftir ve kişinin günlük yaşantısını etkilemez.
Diğer yarısında ise depresyon da dahil olmak üzere çok daha ciddi
şikayetler ortaya çıkar. (Premenstrüel Sendrom, PMS)
Adet kanaması yaklaşırken kadınların %75′inde değişen hormon
düzeylerine bağlı olarak bazı şikayetler ortaya çıkar.Bu kadınların
yarısında yakınmalar hafiftir ve kişinin günlük yaşantısını etkilemez.
Diğer yarısında ise depresyon da dahil olmak üzere çok daha ciddi
şikayetler ortaya çıkar. Premenstrüel şikayetler fizyolojik ya da
psikolojik olabilir ve kültürel farklılıklardan etkilenebilir. PMS hem
fizyolojik hem de psikolojik olayların bileşkesidir. Çalışmalar değişik
kültürlerden gelen kadınlarda farklı şikayetlerin ortaya çıktığını
göstermektedir. Uzakdoğulu kadınlarda en sık rastlanılan şikayet ağrı
iken gelişmiş batı toplumlarında depresyon en sık karşılaşılan
bulgudur. Kişinin sosyal yaşamını olumsuz etkileyen ve her ay görülen
yakınmalar kadının kendine olan güvenini yitirmesine dahi neden
olabilir.

Fiziksel belirtiler
PMS bulguları veren kadınların hemen hemen hepsinde memelerde
hassasiyet ve hafif geçici kilo artışı saptanır.Diğer belirtiler ise
sindirim sitemi bozuklukları, başağrısı, döküntüler, kas ve eklem
ağrıları, halsizlik, diş eti kanamaları, çarpıntı, denge bozuklukları,
sıcak basmaları, ses ve kokulara aşırı hassasiyet, ajitasyon,
uykusuzluk olarak sayılabilir. Adet kanamasının ağrılı ya da fazla
olması yani dismenore PMS olarak değerlendirilmez.

[b]Duygusal belirtiler
Duygusal hipersensitivite PMS de çok sık görülür. depresyondan endişeye
ve aşırı sinirliliğe kadar pekçok değişik duygu durumu olabilir. Bazı
kadınlarda hafif hafıza kaybı görülebilir. Konsantrasyon bozukluğu
PMS’de nadir olmayan bir durumdur. Bazı kadınlarda görülen depresyon
hali, huzursuzluk ve gerginlik tablosuna premenstrüel disforik bozukluk
(PMDD) adı verilir.[/b]
[b]Nedenleri
PMS nedenlrini bulmaya yönelik çalışmalar bu tablonun altında yatan
faktörleri tam olarak ortaya koyamamıştır.Ancak bazı teoriler
mevcuttur. Ovülasyonu baskılayan bazı hormonların verilmesi halinde PMS
belirtilerinde gerileme olmaktadır. Buna göre üreme hormonları PMS’ye
neden olabilir, ancak bu rolün ne olduğu açıklanamamıştır. PMS’nin bu
hormonlar ile sinirlerde iletimi sağlayan bazı maddelerin ortak hareket
etmesi sonucu ortaya çıktığı yönünde güçlü bulgular vardır. En çok
suçlanan maddeler GABA ve serotonin adı verilenlerdir. Bazı
araştırmacılar ise kalsiyumve magnezyum dengesindeki bozukluğun PMS
tablosuna yol açtığına inanmaktadırlar. Bu iki mineralin vücuttaki
dağılımı sinir hücreleri arasındaki iletişimi etkileyerek tabloya neden
olabilir. Bu araştırmacılar PMS’li kadınlarda magneyum eksikliği ya da
kalsiyum fazlalığının şikayetleri yarattığını öne sürmektedirler. PMS
etiyolojisinde öne sürülen bir diğer neden de stress hormonlarıdır.Bu
hormonların fazlalığı şiakyetlerin daha yoğun yaşanmasına neden
olabilir. PMS etiyolojisinde vücutta salgılanan hemen hemen tüm hormon
ve maddeler suçlanmaktadır. Ancak kanıtlanmış bir neden bulunamamıştır.[/b]
[b]Kimlerde görülür
PMS tüm dünyada bütün kültürlerde rastlanılan bir durumdur.Yapılan bir
çalışmada kadınların %88′inde değişik düzeylerde PMS bulgularına
rastlanmıştır. Yaş arttıkça şikayetlerin şiddeti azalmakta ancak çocuk
sayısı ile birlikte şiddet artmaktadır.Annesinde PMS olan kadınlarda da
şikayetlere daha sık rastlanmaktadır. PMS bazı hastalıkların da
şiddetini arttırabilir. Örneğin migreni olankadınlarda atakların büyük
bir kısmı adet öncesi döneme rastlamaktadır. Yine şeker hastalarında
kan şekeri düzeyleri ve insülin ihtiyacı adet öncesi dönemde
değişiklikler gösterir. Astım atakları daha sık görülür ve pekçokkronik
hastalık alevlenmeler gösterir. Bu dönemde kişinin çevresi ile olan
uyumu bozulur işte veya evde ilişkide bulunduğu kişiler ve çocukları
ile arası bozulabilir. Ergenlik dönemindeki genç kızlarda intihara olan
eğilim artabilir. Yeme bozukluklarına rastlanabilir.[/b]
[b]Tanı
PMS tanısı pozitif bulgulara dayanmaz. Tanı için en güvenilir yol 2-3
ay süre ile şikayetleri kaydetmek ve şiddetlerini skorlamaktır.
Şikayetler fiziksel ve ruhsalolarak ayrılmalı ve ne zaman başlayıp ne
zaman bittiği düzenli şekil de kaydedilmelidir.[/b]
[b]Tedavi
PMS nedeni tam olarak bilinmediği için tedavisi de kesin değildir. Bu konuda çok değişik tedavi yaklaşımları mevcuttur.
Diyet: Azar azar ve sık sık yemek yemenin şikayetleri
azalttığı yönünde raporlar vardır.Adet öncesi dönemde taze meyve ve
sebze tüketilmesi, kırmızı et ve donmuş yağlardan uzak durulması,
içinde katkımaddesiiçeren besinlerin tüketilmemesi bazen yararlı
olabilmektedir. Aynı şekilde kafein ve alkol tüketiminin azaltılması da
faydalı olabilmektedir.
[/b]
[b][b]Egzersiz: yapılan bir
çalışmada egzersiz yapmayan kadınlarda PMS’ye daha sık rastlandığı
bulunmuştur. Hergün yapılan 30 dakikalık bir yürüyüş yararlı olabilir.
Kalsiyum ve Magnezyum: Günlük 1200 mg kalsiyum alımının 3 ay sonunda
şikayetleri yarı yarıya azalttığını bildiren bir çalışma vardır. Bazı
kadınlarda ise magnezyum desteğinden fayda sağlanmışıtr.Ancak bu konuda
kesin bulgular henüz yoktur.
[/b][/b]
[b][b][b]Vitaminler: A, E ve B6 vitaminlerinin PMS’ye neden olduğu ileri sürülmüş olsa da kesin olarak kanıtlanmış bir bulgu yoktur.
Diğer tedavi seçenekleri arasında seratonin metabolizması ile ilgili
ilaçlar, hormon ilaçları, antidepresan ve anksiyete gibi psikiyatrik
ilaçlar, idrar söktürücüler, erkeklik hormonları sayılabilir ancak
bunlardan hiçbirinin kesinleşmiş faydası yoktur.
Diğer nadir tedavi yaklaşımları arasında ise psikoterapi ve akupunktur bulunur.[/b][/b][/b]